Tarihi bir
yerleşim beldesi olan Arapgir, ilk ve orta çağlarda yer almaktadır. Selçuklu
beylerinden, Emir Çubuk 1084’te civar bölgelerle birlikte Arapgir’i alarak Tük
beylik ve devletlerin idaresini başlamıştır. Şah Mirliva Ahmet Bey Arapgir’in
14yy.deki beyi olarak gözükmektedir. Ahmet Bey Sülalesi Arapgi’i Akkoyunlu ve gerekse
Osmanlı dönemlerinde sancak beyi unvanlarıyla idare etmiştir.
Çaldıran
savaşı sonrası Yavuz Sultan Selim’in Mısır’a yapacağı sefer esnasında Arapgir’i
de Osmanlı topraklarına 1515 de katmıştır.
4 Kasım 1515
de Diyarbekir Beylerbeyliğine Bıyıklı Mehmed Paşa’nın tayini ile Diyerbekir
Beylerbeyliği ihdas etmiştir. Arapgir’de Diyerbekir’e bağlı sancak statüsüne
dahil edilmiştir. Arapgir’in ilk Osmanlı sancak beyi İskender Bey Veled-i
Yularkısdı görülmektedir. 1568 de Sivas’a bağlanan Arapgir 1735 te Gümüşhane
mukataasına 1775’te Maden Hümayun Emanetine bağlanarak mali açıdan Diyarbekir
idari açıdan Sivas’a kaza olmuştur.
XIX yy.
başlarında Sivas Eyaletinin sancağı olarak görülmektedir. 1846 da Harput
eyaletinin 1857 de Harput Eyaletinin Harput-Malatya Livasının Arabkir kazası,
1876’da da Mamüretülaziz Mutasarrıflığı kazası 1878 de Mamuretül-aziz (Elazığ)
vilayetinin kazası haline gelmiştir. Cumhuriyet ile birlikte Malatya’nın
ilçeleri arasına katılmıştır. (1928)
Sancak
beyleri idari görevlerini kendi hanelerinde yürüttüklerinden dolayı Arapgir’in
eski idare mekanını tespit mümkün görülmemektedir.
Yıllık
anlamına gelen salname Osmanlı Devleti’nde ilk kez Hicri 1263 (1847) de
yayınlanmıştır. Salname idari, hukuki, ilmiye gibi devlet görevlilerinin
belirtilmesinin yanında belde ile alakalı bilgileri de kapsamaktadır.
Arapgir, ilk
salnamenin yayınlandığı 1847 de Harput Eyaletinin bir livası (sancak)
statüsündedir. 1847 de Arapgir Kaymakamı olarak Kapucubaşı Hüseyin Bey
bulunmaktadır. Kapucubaşı Hüseyin Bey 1850 li yıllarda Kaymakam olarak
görülmektedir. Salnamede Belediye ve Hükümet Konağını Çarşı başında gösterir.
Şu an park olarak kullanılan yerde kanatlı kapılara sahip, üç katlı, geniş bir
avlusu bulunan Hükümet Konağı’na çift ahşap merdivenle çıkılmaktaydı. Üçüncü
katı Kaymakamlık Makamı’nın çalışma dairesidir. Kagir bina dikdörtgen plana
sahip 400 metrekare civarında idi. 1967 li yıllara kadar yüz yılı aşkın süreyle
Kaymakamlık Makamı olarak hizmette bulunmuştur. Kaymakamlık bu tarihten
itibaren yeni Hükümet Konağı yapılıncaya kadar Belediye Hanı olarak bilinen
Millet Hanı’na taşınmıştır.
Kaymakamlık
Makam’ı 1970 de şu anki Köseoğlu Mahallesi’ndeki Hükümet Konağı’nın üçüncü
katına konuşlanmıştır. Kaymakam’lığın ve diğer resmi kurumların içersinde yer
aldığı bina 2500 metrekare arsa üzerinde, bir bloklu, üç katlı 600 metrekare
kapalı alanıyla hizmettedir.
köseoğlu mah. aydınlar sok. hükümet konağı kat:3
Arapgir Malatya